Uchwała z dn. 30 kwietnia 2023 r.

Z zażenowaniem i niedowierzaniem przyjęliśmy deklaracje ministra nauki i edukacji o możliwym ograniczeniu finansowania Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Ta deklaracja pojawiła się po wywiadzie w jednym z programów telewizyjnych z profesor dr hab. Barbarą Engelking, badaczką w nim zatrudnioną. Zwracamy uwagę, iż IFiS PAN od lat należy do najwyżej ocenianych placówek badawczych zarówno w środowisku naukowym, jak i przez organy ewaluacyjne Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Niestety wiele wskazuje, że ta bulwersująca wypowiedź Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka odzwierciedla poglądy najwyższych władz państwa oraz rządzącej większości parlamentarnej, o czym świadczą m.in. późniejsza wypowiedź premiera rządu RP oraz wypowiedzi w mediach powiązanych z obecną władzą polityczną.

Profesor Barbara Engelking, psycholożka i socjolożka, kierowniczka Centrum Badań nad Zagładą Żydów w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN od wielu lat zajmuje się historią relacji polsko-żydowskich, a w tym tematów uznawanych jako bolesne i trudne, jak np. wydarzenia w okresie okupacji hitlerowskiej w Polsce. W 2012 roku uzyskała tytuł profesora nauk humanistycznych, a dzięki najwyższym standardom naukowym oraz ocenie wyników Jej pracy badawczej, została wybrana w ub. roku na członka korespondenta PAN. W pracach o charakterze socjologicznym i historiograficznym specyfiką jej metodologii badawczej jest koncentracja na przekazach świadków i uczestników zarówno ofiar, jak i sprawców straszliwych nieszczęść i zbrodni wobec Polaków narodowości żydowskiej.

Pamiętajmy, że Polacy pochodzenia żydowskiego, to bardzo duża grupa społeczna, która wniosła niekwestionowany wkład w naukę, kulturę oraz gospodarkę kraju. I to ta blisko 3-milionowa grupa zamordowanych jest procentowo najliczniejszą wśród polskich ofiar hitlerowskiej polityki eksterminacji.

Prezydium Towarzystwa Naukowego Warszawskiego zdecydowanie przeciwstawia się stosowaniu przesłanek politycznych przy ocenie działalności naukowej we wszystkich instytucjach akademickich oraz we wszystkich dziedzinach nauki. Jest to wprost sprzeczne z przyjętą przez Sejm Ustawą o zagwarantowaniu wolności i poszanowaniu różnic światopoglądowych w debacie akademickiej, której głównym proponentem był obecny Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek.

Jako Towarzystwo naukowe o ponad 200-letniej historii, gromadzące z wyboru wybitnych uczonych bez względu na ich poglądy i preferencje polityczne oraz ideowe, wyrażamy zdecydowany sprzeciw wobec:

   1. oceniania wartości placówki przez pryzmat ideologii politycznej, a także na odgórne i administracyjne ograniczanie obszarów badań uznanych biurokratycznie za niegodne wsparcia oraz woluntarystyczne decyzje ministerialne,

   2. ograniczania finansowania jednostek badawczych (w tym Polskiej Akademii Nauk), których dokonania nie są zgodne z oczekiwaniami politycznymi Ministerstwa Edukacji i Nauki,

   3. łączenia decyzji finansowych i administracyjnych z politycznymi oczekiwaniami i preferencjami osób oraz instytucji zarządzających obszarem nauki w Polsce.

Ingerencja instytucji państwowych w metodologię i zakres badań naukowych, przy i tak nieomal całkowitym uzależnieniu ich realizacji od środków państwowych, może spowodować zanik, a w konsekwencji upadek nie tylko całych obszarów badań naukowych, ale przede wszystkim niezależnej myśli badawczej.

Apelujemy do Ministra Edukacji i Nauki o jak najszybsze wycofanie się z wypowiedzianych pod adresem Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk gróźb finansowych.

Prezydium Zarządu TNW

Prof. dr. hab. Jerzy M. Langer (prezes)
Prof. dr. hab. Leszek Zasztowt (wiceprezes)
Prof. dr. hab. Wojciech Iwańczak (sekretarz generalny)
Prof. dr. hab. Grzegorz Grynkiewicz (z-ca sekretarza generalnego)
Prof. dr. hab. Teresa Rząca-Urban (skarbnik)
Prof. dr. hab. Dorota Rembiszewska (z-ca skarbnika i wydawczyni TNW)