Janusz Andrzej Rieger urodził się 20.09.1934 r. w Krakowie. Jest emerytowanym profesorem zwyczajnym.

Obszary zainteresowań badawczych: onomastyka polska i wschodniosłowiańska, dialektologia polska i wschodniosłowiańska, polszczyzna dawnych Kresów, historia języka rosyjskiego i ukraińskiego, kontakty językowe.

Udział w gremiach naukowych:

Towarzystwo Naukowe Warszawskie (od 1983 – członek, od 1990 członek zwyczajny), Charkowskie Towarzystwo Naukowe (od 1999 – członek honorowy), Komitet Językoznawstwa PAN (od 1975, sekretarz 1975–1984, 1990–2002 – wiceprzewodniczący; członek honorowy od 2005), Komitet Słowianoznawstwa PAN (1991–2015); Komisja Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (1989–1997 – wiceprzewodniczący).

            Publikacje

Książki

Nazwy wodne dorzecza Sanu, seria: Prace Onomastyczne PAN, t. 12, Ossolineum, Wrocław 1969, ss. 247.

(współaut.) Nazwy rzeczne w dorzeczu Warty, seria: Prace Onomastyczne PAN, t. 24 (wspólnie z Ewą Wolnicz-Pawłowską), Ossolineum, Wrocław 1975, ss. 306.

Imiennictwo ludności wiejskiej w ziemi sanockiej i przemyskiej w XV w., seria: Prace Onomastyczne PAN t. 26, Ossolineum, Wrocław 1977.

(współaut.) Atlas gwar bojkowskich. Opracował – głównie na podstawie zapisów S. Hrabca – Zespół pod kierunkiem J. Riegera, t. I-VII, Wrocław 1980-1991.

(współaut.) Hydronimia Odry. Wykaz nazw w układzie hydrograficznym. Pod red. H. Borka. Instytut Śląski w Opolu. Opole1983 (wspólnie z Henrykiem Borkiem, Jerzym Dumą, Ewą Rzetelską-Feleszko, Ewą Wolnicz-Pawłowską)

(współaut.) Słownik tematyczny rosyjsko-polski. (wspólnie z Ewą Rieger), Wiedza Powszechna. Warszawa 1979, ss. 733; wyd. 2. rozszerzone 2003, ss. 787.

Gewässernamen im Flussgebiet des Wisłok. Seria Hydronymia Europaea, herausgeg. von W.P.Schmid, Lief. 3. F. Steiner Verlag. Stuttgart 1988.

Z dziejów języka rosyjskiego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1989, ss. 183 + mapy (wyd. 2 uzupełnione 1998, ss. 303).

Słownictwo i nazewnictwo łemkowskie, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 1995, ss. 256.

A Lexical Atlas of the Hutsul Dialects of the Ukrainian Language, Harvard University Press; Semper, Warsaw 1997, ss. 390 (w tym 254 mapy).

(współaut.) Słownictwo polszczyzny gwarowej na Litwie, (wspólnie z Ireną Masojć i Krystyną Rutkowską), Wydawnictwo DiG, OBTA, Warszawa 2006, ss. 456.

(współaut.) Język polski na Ukrainie w końcu XX wieku. Cz. 1. Stan i status polszczyzny. Gwary polskie w Lwowskiem, na Tarnopolszczyznie i na Podolu, (wspólnie z Iwoną Cechosz i Ewą Dzięgiel), Semper, Warszawa 2002, ss. 375; Cz. 2. Polszczyzna w Lwowskiem, Żytomierskiem i na Podolu. Teksty. Cz. 2. (wspólnie z Iwoną Cechosz-Felczyk i Ewą Dzięgiel), Lexis, Kraków 2007, ss. 343

(współaut.) Українсько-польськийтематичнийсловник / Słownik tematyczny-ukraińsko-polski (wspólnie z Orysią Demską-Kulczycką), ВидавництвоУкраїнськогокатолицькогоуніверситету, Львів 2007, ss. 704.

Gewässernamen im Flußgebiet des San. (Teil 1: Die fließenden Gewässer, P-Z. Teil II. Die stehenden Gewässer). Seria: Hydronymia Europaea, herausgeg. von W.P.Schmid. Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2003-2004, ss. 205.

Słownictwo polszczyzny gwarowej na Brasławszczyźnie. Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa. Warszawa 2014, ss. 460.

Mały słownik łemkowskiej wsi Bartne. Opracowany głównie podstawie nagrań M. Słoń-Nowaczek. UW, Wydział Artes Liberales. Warszawa 2014, ss. 261.

Atlas ukraińskich gwar nadsańskich / Атлас українських надсянських говірок. Opracowany na podstawie zapisów Stefana Hrabca. T. 1-2. UW, Wydział Artes Liberales. Warszawa 2017.

Redakcja:

(współred.) Język i językoznawstwo polskie w sześćdziesięcioleciu   niepodległości (1918–1978). Materiały konferencji naukowej. Warszawa, 25 października 1978 (wspólnie z M. Szymczakiem). Ossolineum. Wrocław

seria: Studia nad polszczyzną kresową, t. I–VII, Wrocław (t. I–VI współred. Wiaczesław Werenicz); t. VIII-XII, Warszawa 1981–2010 [T. I–VII jako Prace Językoznawcze Komitetu Językoznawstwa PAN 98, 106, 107, 110, 112, 123, 126].

seria: Język polski dawnych Kresów Wschodnich, t. 1–4, Warszawa 1996–2010 (t. 4 współred. Dorota A. Kowalska).

(współred.) Jan Baudouin de Courtenay a lingwistyka światowa (wspólnie z Mieczysławem Szymczakiem, Stanisławem Urbańczykiem), Ossolineum, Wrocław 1989.

(współred.) Общекарпатский диалектологический атласI–VIII, вып. 1–7 (1989–2003), red. naczelnyt. 3: вып. 3 (ред. А. Заремба, Б. Очкова, Я. Ригер – ответственный редактор, Я. Сятковски, Э. Рудольф-Зюлковска). Варшава 1991.

Słownik polsko-cerkiewnosłowiańsko-ukraiński Teodora Witwickiego z połowy XIX w., oprac. i przygotowanie do druku J. Dzendzeliwski, red. J. Rieger. Semper. Warszawa 1998.

J. Janów, Słownik huculski. Opracował i przygotował do druku J. Rieger. Kraków 2001.

Studia nad słownictwem gwar ukraińskich w Polsce, Semper, Warszawa 2002.

Język mniejszości w otoczeniu obcym, Semper, Warszawa 2002.

W. Paryl przy współpracy M. Mieszczankowskiej, Słownik gwary przesiedleńców ze wsi Tuligłowy koło Komarna. Przygotowały do druku K. Czarnecka i M. Kłosiewicz-Lepianka pod kier. J. Riegera. Lexis, Kraków, ss. 131.

Słownictwo kresowe. Studia i materiały, Wydanictwo DiG, Warszawa 2007.

Słownictwo gwarowe przesiedleńców z Ukrainy. Słownik porównawczy kilku wsi w Tarnopolskiem — z materiałów zebranych pod kierunkiem W. Paryla, opracowany przez K. Czarnecką, D. Kowalską, E. Rudolf-Ziółkowską pod red. J. Riegera, Lexis, Kraków 2007.

Общекарпатский диалектологический атлас. Указатели, Kраков 2012.

Wybrane artykuły:

Z historii dialektu Łemków. Chronologia przejścia -nn- w -ln-. „Slavia Orientalis” XIV (1965), nr 2, s. 247–250

Nazwa rzeki Tanwi. „Slavia Orientalis” XIV (1965), nr 3, s. 363–365.

Rzekomo deminutywne nazwy wodne. „Onomastica” (1967) XX, s. 124–130.

O labializacji samogłoski a przed w (u) w gwarach zachodnioukraińskich. „Slavia Orientalis” XVII (1968), nr 3, s. 371–373.

W sprawie wpływów germańskich na toponomastykę w dorzeczu Sanu, górnego Bugu i górnego Dniestru „Rocznik Slawistyczny” t. XXXI (1969), s. 15–25.

O kilku wyrazach górskich w dawnych gwarach okolic Cieszanowa i Lubaczowa. „Slavia Orientalis” XXVII (1978), nr 2, s. 271–274.

W sprawie interpretacji niektórych zmian w rozwoju fleksji słowiańskiej. [W:] Z polskich studiów slawistycznych. Seria V. Warszawa 1978, s. 189–191.

O kilku zapożyczeniach rumuńskich w gwarach zachodnioukraińskich Karpat i Podkarpacia. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. DIV. Prace Językoznawcze, z. 61 (1979), s. 83–96.

Problemy charakterystyki słowotwórczej systemu antroponimicznego. [W:] Četrta Jugoslovanska onomastična konferenca. Zbornik referatov. Ljubljana 1981, s. 459–469.

(współaut.) W. Łukasik-Szulowska, J. Rieger, E. Wolnicz-Pawłowska, Dialekt Bojków w świetle Atlasu gwar bojkowskich. „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 26 (1990), s. 163–185.

Niektóre problemy toponimii Ukrainy w XVI w. „Onomastica” XXXIX (1994), s. 117–129.

Identyfikacja narodowa i religijna Polaków na Ukrainie. [W:] Trudna tożsamość. Problemy narodowościowe i religijne w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX wieku. Lublin 1996, s. 110–130.

(współaut.) W. Łukasik-Szulowska, J. Rieger, E. Wolnicz-Pawłowska, Tendencja do stabilizacji akcentu w ukraińskich gwarach karpackich na wschód od Osławy i Laborca. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN. T. XXXV (1989), Łódź 1991, s. 117–123.

„Nowe” i „stare” w rosyjskich nazwach miejscowości po Rewolucji. [W:] Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Językoznawstwo nr XIII (1991), s. 267–270.

Dawna strefa graniczna językowo-etniczna polsko-ukraińska w okolicach Sanoka i Przemyśla w świetle antroponimii, „Slavia Orientalis” XLVI (1997), nr 2, 193–210.

Cerkiewszczyzna równa łacinie? Wtręty cerkiewnosłowiańskie u Łazarza Baranowicza (druga połowa XVII wieku). „Slavia Orientalis” XLVII (1998), nr 3, s. 519–522.

Język polski poza wschodnimi granicami kraju w XX wieku — rewolucja, ewolucja, perspektywy. [W:] Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju. Pod red. S. Dubisza i S. Gajdy. Warszawa 2001, s. 211–219.

(współaut.) J. Rieger, I. Cechosz, E. Dzięgiel, Badania gwar kresowych dziś. [W:] Gwary dziś. Metodologia badań. Pod red. J. Sierociuka. Poznań 2001, s. 95–110.

Język polski na Ukrainie w XX wieku, [w:] J. Rieger, I. Cechosz, E. Dzięgiel, Język polski na Ukrainie w końcu XX wieku. Cz. I Warszawa 2002, s. 11–55.

Ukraińskie gwary w Karpatach jako grupa dialektalna. [W]: Dialektologia jako dziedzina językoznawstwa i przedmiot dydaktyki. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Karolowi Dejnie pod red. S. Gali. [Łódź 2002], s. 427–444 [Łódzkie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału I, nr 101, 2001/2002].

O różnych rodzajach polszczyzny na Ukrainie (uwagi o języku polskich wsi i przysiółków szlacheckich). [W:] Studia dialektologiczne II pod red. J. Okoniowej i B. Dunaja. Kraków 2002, s. 95–103.

Imiona i nazwiska w Wójtowcach i Zielonej koło Wołoczysk. [W:] Studia nad polszczyzną kresową XI (2004), s. 343–362.

O językową charakterystykę polskich zespołów gwarowych na Litwie. [W:] Od fonemu do tekstu. Prace dedykowane prof. R. Laskowskiemu. Pod red. I. Bobrowskiego i K. Kowalik. Kraków 2005, s. 317–327.

Polszczyzna gwarowa na Litwie. [W:] J. Rieger, I. Masojć, K. Rutkowska, Słownictwo polszczyzny gwarowej na Litwie. Warszawa 2006, s. 11–47.

О tak zwanym akaniu w gwarach polskich na Białorusi i na Litwie. [W:] Munuscula linguistica in honorem Alexandrae Cieślikowa oblata. Kraków 2006, s. 387–396.

Słowotwórstwo gwarowej polszczyzny kresowej. Problemy metodologiczne. [W:] Studia nad polszczyzną kresową XII (2010), s. 65–78.

Ukraińskie interferencje w słownictwie polszczyzny w Galicji. [W:] Українська мова в Галичині: Історичний вимір. Львів 2011, s. 107–123.

Gwary nadsańskie w nowym świetle. „Slavia Orientalis” LXI (2012), nr 2, s. 231–256.

Huculskie nazwy miesięcy w zapisach terenowych Jana Janowa z lat 1936–1938 (w związku z podziałami językowymi Huculszczyzny). „Slavia Orientalis” LXIII (2014), nr 1, 2014, s. 79–88.

Czego nie wiemy o polszczyźnie kresowej XX i XXI wieku? „Slavia Orientalis” LXVI (2017), nr 3, s. 519–533.

Bibliografia:

za lata 1965–1999 [w:] Kontakty językowe polszczyzny na pograniczu wschodnim. Prace ofiarowane prof. Januszowi Riegerowi. Warszawa 2000, s. 299–312 [oprac. E. Dzięgiel].

za lata 2000–2011 [w:] Polskie dziedzictwo językowe na dawnych Kresach. Red. E. Dzięgiel. K. Czarnecka, D. A. Kowalska Warszawa 2012 [Język polski dawnych Kresów Wschodnich 5] s. 415–423 [oprac. K. Czarnecka].